هرآنچه ازکرمانشاه میخواهید بدانید

کِرمانشاه مرکز استان کرمانشاه
شهر کِرمانشاه(به کردی کرماشان) مرکز استان کرمانشاه و نیز مرکز شهرستان کرمانشاه در این استان است. کرمانشاه، هفتمین شهر بزرگ ایران پس از تهران و مشهد و شیراز اصفهان و تبریز و اهواز قرار دارد و در استان کرمانشاه واقع شده‌است. جمعیت این شهر(بدون حومه) بر طبق برآوردهای آماری سال 2005  حدود 766706 نفر بوده و از لحاظ آب و هوایی جزو مناطق معتدل کوهستانی قرار می‌گیرد.
کرمانشاه مرکز غرب کشور است و به مادرشهر کردها شهرت دارد. کرمانشاه که از شهرهای تاریخی و فرهنگی ایران است به دلیل قرارگیری در تقاطع دو محور شمال به جنوب و شرق به غرب و نیز همجواری با عراق و واقع شدن بر سر راه کربلا و بغداد از اهمیت فوق العاده‌ای برخوردار است. سه رودخانه ی قره سو (خوره سو)، آبشوران و چم بشیر در کرمانشاه جریان دارند.
مردم این شهر به گویش‌های گوناگون زبان کردی (کرمانشاهی، کلهری، لکی، جافی ) و نیز به زبان فارسی سخن می‎گویند.

کرمانشاه در دوران پیش از تاریخ
کرمانشاه از لحاظ بقایای سکونت‎های پیش از تاریخ یکی از مناطق بسیار غنی و مهم در ایران و غرب آسیا است. قدیمی‎ترین آثار سکونت بشر در کرمانشاه مربوط به پارینه سنگی قدیم است که شامل چند تبر دستی سنگی است که در منطقه گاکیه و غرب هرسین یافت شده است.این آثار دست‎کم حدود 200 هزار سال قدمت دارند. آثار مهمی از دوران پارینه سنگی در غارهای کرمانشاه کشف شده است که مربوط به دوره‎های پارینه سنگی میانی، جدید و فراپارینه سنگی است. نخستین غاری که در ایران کاوش شد در بیستون کرمانشاه قرار دارد که تنها بقایای استخوانی انسان نئاندرتال در ایران در آن کشف شده است. آثار سکونت نئاندرتال‎ها همچنین در سایر غارهای بیستون چون غار مر تاریک و غار مر آفتاب کشف شده است. در غارهای شمال شهر کرمانشاه مثل قبه و دو اشکفت نیز ابزار های سنگی این دوره یافت شده است.از دوره پارینه سنگی جدید و فراپارینه سنگی نیز آثاری در غارهای مرخریل و کولیان کشف شده است. از کهنترین آثار سکونت روستا نشینی اولیه در غرب آسیا چندین مکان در اطراف کرمانشاه قرار دارند که از میان آن‎ها می‎توان به گنج‎دره در غرب هرسین و سراب و آسیاب در شرق کرمانشاه اشاره کرد. گفتنی است که قدیمیترین مدارک اهلی کردن بز در تپه گنج دره شناسایی شده است که نتایج مطالعه آن اخیرا به وسیله پرفسور ملیندا زیدر در نشریه معتبر ساینس منتشر شد. در ضمن باید خاطر نشان شد که مردم و ساکنین این منطقه مادهای اصیلی هستن که در گذشته به طوایف آمادی ملقب بوده اند و طی سالیان زیاد با وجود اقوام دیگر به دلیل شرایط منطقه ای بکر مانده بودند.

ریشه? نام
نام کرمانشاه از دوره ساسانیان بر این شهر گذارده شده‌است. در دوران اسلامی این شهر را «قره میسین» می‌خوانده‌اند. در یک مکتوب نام کرمانشاه را نخست لقب بهرام کرمانشاه (بهرام چهارم) نوشته‌اند از این رو که پیش از شاهی فرمانروای کرمان بوده‌است. پس از پادشاهی او به افتخارش نام این شهر را کرمانشاه گذاشتند. در کتب قدیم که به زبان کردی است شهر کرمانشاه را {(مای)~ (ماد)} گفته‌اند. دکتر میرجلال‌الدین کزازی، پژوهشگر، با این استدلال که «پادشاهان ساسانی در هر مکانی که حکومت بوده‌اند، بنایی به یادگار گذاشته‌اند، حال آن که در کرمانشاه چنین بنایی وجود ندارد» نوشته این مکتوب را رد می‌کند. ازین رو بسیاری بر این عقیده‎اند که این واژه احتمالا از همان واژه کرمانج مشتق گردیده است. هنوز در بسیاری از مناطق این استان، کرمانشاه را «کرماشان» می‌خوانند. به احتمال زیاد ریشه‎ی نام کرمانشاه، کرمانج، کرمانجان و کرماشان است.
در سال‎های نخستین پس از انقلاب 57 نام این شهر را «باختران» گذاشتند تا این که بعد از اعتراض مردم استان دوباره نام پیشین و تاریخی کرمانشاه (کرماشان) را بر آن بازگرداندند. واژه کرمانشاه از زمان قاجاریه در مکاتبات دیوانی عنوان شده‌است

دانشگاه‌های کرمانشاه
دانشگاه رازی کرمانشاه
دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه
دانشگاه صنعتی کرمانشاه
دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه

دانشگاه امام خمینی
دانشگاه پیام نور واحد کرمانشاه
موسسه آموزش عالی جهاد دانشگاهی کرمانشاه
دانشگاه علمی کاربردی واحد کرمانشاه


کرمانشاهیان معروف
دوریس لسینگ نویسنده? صوفی و فمینیست انگلیسی و برنده جایزه ادبیات نوبل در سال ???? میلادی.
بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت در دوران ریاست جمهوری سیدمحمد خاتمی.
عبدالله‌رضا مصری، وزیراسبق رفاه وسفیر ونزوئلا

سردارن شهید محمدسعید جعفری،علی جلیلی،اسمعلی فرهنگیان،شهیداجاقی،سیدمجیدکلوشادی،شهیدیزدان پناه،شهدای اشک تلخ،شهدای باقری،شهدای رضوان مدنی،و...

خاندان معصومی لاری

سردار دکتر طلوعی-شهردار یکی از مناطق تهران

سردار بسیجی حاج محمد طالبی-ازفرماندهان هشت سال دفاع مقدس

مجتبی یزدانی-شهرداریکی از مناطق تهران

سردار عظیمی-فرمانده سپاه نبی اکرم(ص)

سردارآسیابانی

سردار ریحانی

سردار حاجی علیانی

سردار کرمی

مرید محمدی-رزمنده دفاع مقدس

دکترکرمی راد-نماینده دور هشتم مجلس

دکتر فلاحت پیشه- نماینده دور هشتم مجلس

سید حجت موسوی اجاق-رئیس شورای شهرکرمانشاه

حجت ا...دمیاد-معاون اسق سیاسی وامنیتی استانداری

بهمنیار شیخی- معاون استاندار

بهروز همتی-فعال سیاسی واستاندار اسبق خراسان جنوبی

بهروز مرادی-استاندار همدان

صادق اشک تلخ-دبیر سیاسی حزب ا... کشور

عبدالمجید غفوری-استاندار اسبق
احمد شیرزاد، فعال سیاسی
ابراهیم عزیزی، معاون رئیس جمهور

جلال‌الدین کزازی، مترجم و نویسنده سره ایرانی.
شهرام ناظری، خواننده مشهور موسیقی سنتی ایران.
کریم سنجابی، فعال سیاسی از جبه ملی ایران.
لطیف صفری، روزنامه‌نگار و مدیر مسئول روزنامه نشاط
رشید یاسمی، نویسنده، مترجم و شاعر.
احمد گلشیری، مترجم و نویسنده مشهور ایرانی.
علی‌اشرف درویشیان، نویسنده و فعال سیاسی اسبق.
علی‌محمد افغانی، نویسنده
محسن اجاق
منوچهر طاهرزاده موسیقیدان و خواننده
بیژن میرزاده
کیخسرو پور ناظری نوازنده تنبور
پروفسور معصومعلی معصومی جراح قلب عضو انجمن جراحان اروپا و آمریکا
پروفسور شمسی پور شیمیدان برتر سال 2006
مجتبی میرزاده موسیقیدان
شروین مهاجر نوازنده کمانچه
کیهان کلهر نوازنده کمانچه
پروفسور فرشاد فر استاد دانشگاه رازی
رحیم معینی کرمانشاهی شاعر
سعید رمضانی فوتبالیست کاپیتان استقلال اهواز و دامادآقای ناصر حجازی
محمد حسن و محمد حسین محبی مربیان اسبق تیم ملی کشتی آزاد ایران
کامران قدرتی سرپرست تیم ملی کشتی فرنگی ایران
محمد رنجبر کاپیتان و مربی سابق تیم ملی فوتبال
ایرج قبادی شاعر معاصر
جلیل آهنگرنژاد شاعرو روزنامه نگار
امرا... شاه ابراهیمی استاد تنبور
علیرضا فیض بشی پور نوازنده تنبور
سید خلیل عالی نزاد نوازنده تنبور
مهندس مهرداد سالاری رییس نظام مهندسی و عضو هییت مدیره کل کشور
مهندس محمد علی گویا شاعر و طنز پرداز
کورش باقری قهرمان وزنه برداری جهان
محمد قارونی بوکسور تیم ملی
علی مظاهری قهرمان بوکس آسیا
بیژن باتمانی قهرمان بوکس آسیا
اسفندیار محمدی قهرمان بوکس آسیا
فخری خوروش بازیگر سینما و تلویزیون
پیام عزیزی خواننده

حاج یزدان ناصری-مداح اهل بیت

حاج رضا کهراریان-مداح اهل بیت
فرهاد اصلانی بازیگر سینما و تلویزیون
رضا شفیعی جم بازیگر سینما و تلویزیون                                                                             

  اسماعیل شنگله بازیگر سینما و تلویزیون
اسماعیل مسقطی نوازنده تار و خواننده
پوران درخشنده کارگردان
هادی منتظری نوازنده کمانچه
اسد ا... شهریاری طنز نویس
جلال محمدیان خواننده
جمشید عزیز خانی خواننده
دکتر اسماعیل مهدوی هرسینی روانشناس
خانم دکتر هایده شیرزادی بنیانگذار طرح بازیافت زباله در جهان
علی ابوالحسنی بازیگر طنز
عارف لرستانی بازیگر
آیت ا.. حاج آقا محمد جعفر فیض مهدوی(1331ه ق-1367ه ش)
بهمن پرورش غواص برجسته کشور
[[پروفسور دکتر محمدکیوانپور مکری1298ه ش-1386 استاد زبان فارسی دانشگاه سوربن فرانسه اولین سفیر ایران در شوروی مولف 150جلد کتاب در باره زبان شناسی، فلسفه و.... ]]
جلال مرادی داور برجسته فوتبال کشور
اعظم الدوله
داوود خان کلهر
نظام قلی خان نظام السلطنه مافی
[[هادی کرمانشاه {ارفع } شاعر(1313خ1382ه ش)]]
سید اقبال واحدی مجری صدا و سیما
ابوالقاسم لاهوتی شاعر
تیمسار عباس امیدیان فرمانده اسبق نیرو انتظامی تهران بزرگ و مشهد و رشت
منوچهر ناصحی شاعر
دکتر علیرضا وزیریان معاون وزیر بهداشت
دکتر ناصری پور معاون وزیر بهداشت
دکتر قائم پناه معاون پارلمانی وزارت بهداشت
دکتر محمد حسن پیراسته ریس سازمان منابع طبعی و محیط زیست
علی اشرف نوبتی (پرتو کرمانشاهی) شاعر
استاد یدا.. بهزاد کرمانشاهی شاعر
یداله لرنژاد (شیدا)شاعر
دکتر امین جلیلیان آهنگ ساز و خواننده
تیمسار پورشاسب ریس ستاد مشترک نیرو های مسلح
پهلوان گلزار
پهلوان علی اصغر گرد کرمانشاهی
پهلوان سیف اله هجرانی پور
رضا فیض نوری بازیگر
خانم نوروزی بازیگر
یار محمد خان کرمانشاهی از سران مشروطه
دکتر گویا معاون سلامت وزیر بهداشت
اسد اله عاطفی شاعر
جعفر کازرونی نویسنده اول انقلاب کتاب بوم قلتون
عبداله جواری ریس انجمن خوشنویسان
حجت السلام وحید احمدی سفیر ایران در عربستان و فعال سیاسی
حجت السلام ذکر اله احمدی ریس سابق دادگستری استان همدان نماینده خبرگان رهبری
شامی کرمانشاهی شاعر
فریدون قنبری کشتی گیر تیم ملی
حشمت اله فرید استاد تنبک و از شاگردان حسین تهرانی
فرشید یوسفی شاعر و نویسنده و محقق و مدرس
سید جلیل میرزاده استاندار اسبق تهران

حجت الاسلام حائری زاده

آیت ا... عبدالهی

آیت ا...معصومی

آیت ا... حسن ممدوحی-عضو جامعه مدرسین قم و نماینده مجلس خبرگان رهبری

آیت ا... مصطفی علماء- امام جمعه کرمانشاه و نماینده ولی فقیه در استان
مرحوم علامه سید مرتضی نجومی حسینی(ره) از ثلث نویسان برتر جهان و دارندة بزرگترین کتابخانه خطی ایران
استاد اغتفاری استاد خوشنویسی
میرزا رضا کلهر استاد خوشنویسی در زمان قاجار
نوذر آزادی(بازیگر نقش قاطبه)

موزه ها
موزه? تاریخ طبیعی
موزه? خط و کتابت
موزه? مردم شناسی(واقع در تکیه معاون الملک)
موزه? منطقه‌ای غرب کشور(در دست ساخت)
موزه ی ورزش
موزه ی پست

موزه ورزش

موزه آموزش وپرورش

محله‌های قدیمی کرمانشاه
فیض آباد
چال حسن خان
چال سلیمان خان
کل حواس
درطویله (توپخانه)
تیمچه
راسته بازار
وزیری
رشیدی
تپه فتحعلی خان
آبشوران
کاشیکاری
کوچه? لک‌ها
جوانشیر
جلیلی(آقا شیخ هادی)
سراب قنبر
دبیراعظم
سعدی
پل چوبی
مصوری
کوهساری
صابونی
سه راه خانقاه
سرچشمه
سر تپه
مسیر نفت
شابختی
پل اجلالیه
ناصری
چهارراه آخرت
سرقبر آقا
سید فاطمه
زندان شهری
گمرک
امیرکبیر
سه راه محمودی
چاه صاحب زمان
بهار
باغ دلگشا
لشگر
چهل متری سیروس
بازار زرگرها
سقاخانه
مصلا
سینه? گل زرد
بازرگانی
کوچه ثبت
کچل‌آباد
چنانی
مصدق
شهرداری سابق
سکوی حشمت السلطنه
تاریکه بازار
علاف خانه
سبزه میدان
تیمچه سید اسماییل
چراغ برق
تفنگسازها
صندوق سازها
مسگر خانه
بزاز خانه
سنگ معدن
گذز صاحب جم
چال درویشها
برزه دماغ
پشت بدنه
کوچه قلیچ خان
قهوه خانه احمد ولایتی
قهوه خانه ضرغام
قهوه خانه قنبر
جلوخان
دروازه
جمخانه
جمخانه ارتش
اربابی
منزه
ده مجنون

محله‌های جدید
خیام
شهرک بعثت
شش بهمن (22 بهمن)
کسری
بلوار سجاد
فردوسی
شماره دو
شریعتی
کوی فرهنگیان
الهیه
شهرک پرواز
شهرک پردیس
شهرک ژاندارمری
متخصصین
شهرک معلم
کارمندان
شهرک دارایی
بهار
آبادانی و مسکن
شهرک ظفر
رسالت
آریاشهر
کیهانشهر
رشیدی
حافظیه
شهرک بهداری
شهرک نجفی
شهرک دادگستری

صنایع
مهم ترین صنایعی که هم اکنون در کرمانشاه فعالیت می کنند به شرح زیر است:
پالایشگاه نفت
مجتمع پتروشیمی کرمانشاه
کارخانه سیمان غرب
کارخانه های قند
کارخانه شیر و فراورده های لبنی بیستون(خصوصی)
کشت و صنعت ماهیدشت(خصوصی)

کارخانه سیمان سامان(خصوصی)
کارخانه خانه سازی ایثار کرمانشاه(مجتمع عظیم قطعات بتنی)
کارخانمه روغن نازگل(بزرگترین تولید کننده روغن خوراکی در جهان تا سال 2005)
کارخانه ذوب آهن غرب (تولید کننده انواع پروفیل تنیده شده و سرد)
پالایشگاه نفت جدید( اناهیتا )

هتل‌ها و مراکز اقامتی
هتل آزادگان
هتل جمشید
هتل رسالت
هتل بیستون
هتل راه کربلا
هتل داریوش
هتل آپارتمان لیژان
مهمانسرای دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه
مهمانسرای مخابرات (انتهای خیابان سراب
مهمانسرای نیروی انتظامی خیابان گمرک
مهمانسرای ارتش هتل گلایول (فدک و نگین )
خانه معلم

بیمارستان ها
بیمارستان امام علی(قلب و عروق)
بیمارستان امام حسین
بیمارستان امام رضا(فوق تخصصی)*بیمارستان امام رضا,بزرگترین بیمارستان منطقه ی غرب و شمال غربی ایران و یکی از بزرگترین بیمارستان های خاورمیانه می باشد.
بیمارستان آیت الله طالقانی(اورژانس)
بیمارستان امام خمینی(سوانح و سوختگی)
بیمارستان معتضدی(زنان و زایمان)
بیمارستان زاگرس(زنان و زایمان)
بیمارستان سینا(بیماری‌های عفونی)
بیمارستان فارابی(اعصاب و روان)
بیمارستان شهدا
بیمارستان دکتر محمد کرمانشاهی
بیمارستان بیستون

سینماها
سینما آزادی (شهرفرنگ)، سینما پیروزی (آتلانتیک)، سینما استقلال (شهر تماشا)، سینما فرهنگ و سینما صحرا.
کرمانشاه در گذشته دارای 12سالن سینما(مولنروژ،رکس،مهتاب،ایران،متروپل،باربد،بهمن،شهر فرنگ،آتلانتیک،شهر تماشا،صحرا،فرهنگ) بود که پس از پیروزی انقلاب این سالن‌ها متروکه شدند و یا تغییر کاربری دادند. در حال حاضر از میان پنج سینمای شهر کرمانشاه دو سینما(صحرا و شهر تماشا) تعطیل هستند. سینما استقلال(شهر تماشا) پس از آن‌که در سال 1384 توسط صاحب اصلی‌اش از حوزه هنری بازپس گرفته شده تعطیل است. سینما صحرا نیز که در شهرک دولت‎آباد قرار دارد به صورت مخروبه‌ای تحت تملک شخصی قرار دارد.

نشریه ها
هفته نامه ها:
باختر ، آوای کرمانشاه ،صدای آزادی ،غرب ، نقد حال ، کرمانشاه ، کرمانشاه1400 ، ندای جامعه، بیستون ، ابوذر ، بازی دراز ، صفیر غرب،نسیم غرب،دریابار،مبشر،کرمانشاه فردا،فجرامید،اشاره،نجوا،و....

سراب ها
سراب نیلوفر
سراب قنبر
سراب تاقبستان
سراب یاوری
سراب خضرزنده
سراب خضرالیاس
سراب جابری
سراب بیستون
سراب سبزعلی
سراب گرم:سرپل زهاب
سراب کاشنبه
سراب چارزبر
سراب قره دانه
سراب کانی ریزه
سراب چرمان
سراب گردکان دار
سراب بیزرک
سراب قورچی واشی
سراب نرره کانی
سراب قلعه زنجیر
سراب توتشامی
سراب کچک بل
سراب باوه شامه
سراب کانی چرمه

پارک‌ها
مجموعه پارکهای طاق ووسان (طاق بستان)(پارک شرقی – پارک غربی،پارک کوهستان)، پارک شاهد، پارک شهربازی (جنب پل  ولایت)، پارک لاله، پارک شیرین، پارک فانفار (شهربازی)، پارک جانبازان و پارک معلم و...


مساجد تاریخی
مسجد عمادالدوله
مسجد حاج شهباز خان
مسجد آیت الله بروجردی
مسجد چهلستون(جامع)
مسجد شافعی ها
مسجد دولتشاه
مسجد شاهزاده
مسجد نواب


آثار پیش از تاریخ
گاکیه
غار دو اشکفت
غارهای بیستون
غار قبه
غار کل داوود
غار ورواسی
پناهگاه ورکینی
غار کولیان
غار وزمه
پناهگاه یوان
آوی خر
تپه گنج دره
تپه سراب
تپه آسیاب
تپه چیا جانی
تپه تووه خشکه
تپه ورگر


آثار تاریخی
طاقبستان
غار قوری قلعه
تکیه معاون الملک
مجموعه? بیستون
تکیه بیگلر بیگی
پل کهنه
قلعه کهنه
بازار کرمانشاه
ساختمان سابق استانداری کرمانشاه
ساختمان و سردر شهرداری کرمانشاه
خانه ی خواجه باروخ (خانه? رنده کش)
مدرسه? کزازی
گورستان پارتی
کاروانسرای فیض آباد
مسجدعمادالدوله
مسجدحاج شهبازخان
کلیسای ارامنه
مسجدجامع
ساختمان کنسولگری انگلیس(شهرداری)
هتل بیستون
خانقاه خاکسار
قیصریه
خانه کنجوری ها

سوغات و صنایع دستی
روغن کرمانشاهی، نان برنجی، کاک، نان خرمایی،عسل شاهو،رب انار پاوه، گلیم،گیوه،جاجیم، انواع آلات موسیقی، چرم، ترخینه، کلاه پشمی ‌،خورشت خلال
،انجیر ریجاب ،چاقوی کرند،گلیم هرسین